Son yıllarda Türkiye’de üniversite kontenjanlarında önemli bir düşüş yaşanmakta. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) verilerine göre, özellikle 2023 yılı itibarıyla üniversitelerin açık kontenjanlarında gözle görülür bir azalma söz konusu. Bu durum, hem öğrenci adayları hem de eğitim sektörü açısından ciddi bir değişim dalgasını beraberinde getiriyor. Pek çok genç, geleceğini şekillendirmek ve kariyer hedeflerine ulaşmak için üniversite eğitimine yönelirken, kontenjanlardaki bu düşüşün ardındaki sebepler ve olası sonuçları merak ediliyor.
Üniversite kontenjanlarının azalmasının arkasında birkaç temel etken yatıyor. Öncelikle, demografik değişiklikler dikkate alındığında, Türkiye'deki 18 yaş grubu nüfusunun azalması, üniversitelere olan talebin de doğrudan etkilenmesine yol açıyor. 2000'li yılların başında yüksek doğum oranlarının etkisiyle artan genç nüfus, bu yıllarda üniversitelere olan talebi artırmıştı. Ancak 2020’li yıllarda bu nüfusun azalması, üniversite kontenjanlarının da kısıtlanmasına neden oluyor.
Diğer bir neden ise, yükseköğretim sisteminin yeniden yapılandırılmasına yönelik devlet politikaları. YÖK, bazı üniversitelerin kapasitelerinin gözden geçirilmesine ve daha kaliteli bir eğitim sunabilmek adına kontenjanları düşürmeye karar verdi. Aynı zamanda, nitelikli bir eğitim sağlamanın öncelikli hedefler arasında yer aldığını belirten YÖK, ücretli programların ve özel üniversitelerin sayısını artırarak bu açığı kapatma çabası içinde. Bunun yanı sıra, bazı üniversitelerin kurumsal kimliklerini güçlendirerek daha fazla öğrenci çekme çabası, düşük kontenjanlarla da doğru orantılı.
Kontenjanlardaki bu düşüş, birçok anlamda öğrenci adayları üzerinde etkiler yaratabilir. İlk olarak, kontenjanların azalması, üniversiteye giriş sınavında başarı gösteren öğrencilerin daha az seçenekle karşılaşmasına yol açabilir. Bu durum, gençlerin tercih yaparken yaşadığı belirsizlikleri artırırken, bazı adayların hayallerindeki okullara yerleşme şansını da azaltabilir. Bunun yanında, daha az öğrenci kabul eden üniversitelerin eğitim kalitesini artırma yönünde attığı adımlar, olumlu bir gelişme olarak değerlendirilebilir.
Üstelik, bu kontenjan düşüşü, iş gücü piyasasını da etkileyecektir. Belirli alanlarda eğitim alan öğrencilerin sayısındaki azalma, bu alanlarda nitelikli profesyonel ihtiyacını da etkileyebilir. Özellikle mühendislik, tıp ve öğretmenlik gibi meslek gruplarında, eğitim alanında yaşanan bu değişimin mesleki yeterliliklere yansıması sorgulanıyor. Yetenekli kişilerin yetiştirilmesi ve mesleki eğitimde kaliteli bireylerin ortaya çıkması için üniversite kontenjanları kadar, eğitim kalitesinin de artırılması kaçınılmaz bir gereklilik haline geliyor.
Sonuç olarak, üniversite kontenjanlarındaki düşüş, Türkiye'deki yükseköğretim sisteminin yeniden şekillenmesi ve gençlerin geleceğine dair belirsizliklerin artması anlamına geliyor. Eğitim alanında atılacak adımlar ve uygulanacak politikalar, hem mevcut durumu düzeltmek hem de gelecekte başarılı bireylerin yetişmesine olanak sağlamak için büyük bir önem taşıyor. Bu bağlamda, hem devlet hem de eğitim kurumlarının yapacağı yenilikçi uygulamalar, öğrencilerin üniversiteye giriş sürecinde daha fazla seçenek sunabilir. Üniversitelerin sayılarındaki düşüşe rağmen, eğitim kalitesinin artırılması, nitelikli iş gücünün yetişmesi adına kritik bir öneme sahip olacaktır.
